Η 3η Δεκεμβρίου καθιερώθηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, το 1992, με απόφαση της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στα πλαίσια υιοθέτησης Προγράμματος Δράσης για τα Άτομα με Ειδικές Ανάγκες (3η Δεκεμβρίου 1992). Το προαναφερθέν Πρόγραμμα υπήρξε ο πρόδρομος υπογραφής της Διεθνούς Σύμβασης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία (2007), Σύμβαση που επικυρώθηκε με Νόμο της Ελληνικής Πολιτείας το έτος 2012.
Σύμφωνα με το πρώτο άρθρο του Κυρωτικού της Διεθνούς Σύμβασης του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία Ελληνικού Νόμου, και τον σχετικό λειτουργικό και βασισμένο στο κοινωνικό μοντέλο προσέγγισης της αναπηρίας ορισμό, ως άτομα με αναπηρία ορίζονται εκείνα τα άτομα που λόγω της αρνητικής αλληλεπίδρασης μεταξύ μακροχρόνιων σωματικών, ψυχικών, διανοητικών και αισθητηριακών εμποδίων που αντιμετωπίζουν (εμπόδια οφειλόμενα στην φύση της αναπηρίας) και άλλων εμποδίων (εμπόδια οφειλόμενα στην δυσμενή αντιμετώπιση της αναπηρίας από το κοινωνικό περιβάλλον) αποκλείονται ή έστω παρεμποδίζονται από την ισότιμη πρόσβαση τους στις διάφορες εκφάνσεις του κοινωνικού βίου.
Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία είναι μέρα προώθησης μέτρων άρσης των κοινωνικών εμποδίων που παρεμποδίσουν την ισότιμη πρόσβαση / συμμετοχή τους σε όλους τους τομείς του ανθρώπινου βίου – είναι μέρα προστασίας / υπεράσπισης των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους στην εργασία, στην εκπαίδευση, στην κοινωνική πρόνοια, στην υγεία, στην προσβασιμότητα. Αναλυτικότερα,
α) η προστασία του θεμελιώδους δικαιώματος στην εργασία – η ανάληψη ποιοτικών θέσεων εργασίας θωράκισης έναντι στην φτώχεια και την ανεργία, δύναται να επιτευχθεί μέσω της άρσης των κοινωνικών προκαταλήψεων των εργοδοτών (ενημέρωση και ευαισθητοποίηση), της διασφάλισης της προσβασιμότητας / μετακίνησης και παραμονής στο φυσικό / δομημένο εργασιακό περιβάλλον (προσπελάσιμα μέσα μαζικής μεταφοράς, ράμπες, ανελκυστήρες, χώροι στάθμευσης) και της παροχής ποιοτικής επαγγελματικής εκπαίδευσης.
β) η προστασία του θεμελιώδους δικαιώματος στην εκπαίδευση ισοδυναμεί με την υλοποίηση του οράματος της ενταξιακής / συμπεριληπτικής εκπαίδευσης, του οράματος για την δημιουργίας ενός και μοναδικού δημοκρατικού σχολείου (σχολείο γειτονιάς/ κοινότητας) των αρχών της εκπαιδευτικής ισοτιμίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης που θα είναι ικανό να ανταποκρίνεται με αποτελεσματικό τρόπο στις ετερογενείς εκπαιδευτικές ανάγκες όλων των μαθητών, διασφαλίζοντας την ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας τους στον γνωστικό – ακαδημαϊκό, κοινωνικό και ψυχοσυναισθηματικό τομέα.
γ) η κοινωνική πρόνοια αφορά τη διασφάλιση συνθηκών αξιοπρεπούς διαβίωσης διαμέσου προγραμμάτων καταπολέμησης της φτώχειας, επιδοματικών παροχών, στεγαστικών προγραμμάτων.
δ) η διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και σε ποιοτικές υγειονομικές υπηρεσίες και υπηρεσίες αποκατάστασης δύναται να επιτευχθεί μέσω προσβάσιμων και χωρίς διακρίσεις υγειονομικών υπηρεσιών και υποδομών, ευαισθητοποίησης για θέματα αναπηρίας στις ιατρικές σχολές και στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα των επαγγελματιών του υγειονομικού τομέα, ανάπτυξης υπηρεσιών έγκαιρης παρέμβασης και αποτίμησης των αναγκών.
ε) η προσβασιμότητα αναφέρεται στην ισότιμη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες (φυσικό περιβάλλον, μέσα μεταφοράς, τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών, εκπαιδευτικά προγράμματα, δημόσιες υπηρεσίες).
Η Παγκόσμια Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία, εκτός από ημέρα προώθησης πολιτικών δράσεων, είναι ημέρα ενημέρωσης / ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης σε θέματα σχετικά με την αναπηρία, ενημέρωση που στοχεύει στην άρση των ρατσιστικών προκαταλήψεων και στερεοτύπων που γεννούν και διαιωνίζουν τις κοινωνικές διακρίσεις.
*Γράφει η Φωτεινή Γεωργιάδου, Ειδική Παιδαγωγός