*Από τη Φωτεινή Γεωργιάδου
Είχα την τύχη να “ανακαλύψω” νωρίς το “Μαγικό Φτερό” και πίστεψα στη δύναμη του από την πρώτη στιγμή! Είχα την τιμή να γνωρίσω από κοντά την Καλλιόπη Ουζούν Ανδρέου, όταν μετά από πρόσκληση μου, επισκέφτηκε το ΚΔΑΠ ΜΕΑ ΕΝ ΕΡΓΩ και παρουσίασε το εξαιρετικό παραμύθι της στα παιδιά! Μια εξαιρετική συγγραφέας που αξίζει να γνωρίσετε!
1.Πως θα συστήνατε τον εαυτό σας σε ένα παιδί;
Ονομάζομαι Καλλιόπη Ουζούν-Ανδρέου. Είμαι Φιλόλογος, Ειδική Παιδαγωγός και Συγγραφέας. Μου αρέσει να γράφω ιστορίες, να παίζω και να μαγειρεύω νόστιμες λιχουδιές με το γιο μου! Γιατί πάνω απ’ όλα είμαι μαμά.
2. Ποια είναι η ευθύνη ενός συγγραφέα όταν γράφει ένα παραμύθι;
Η ευθύνη είναι μεγάλη. Μέσα τους τα παραμύθια κρύβουν πληθώρα μηνυμάτων. Οφείλουμε να μεταφέρουμε στο παιδί με έμμεσο τρόπο τις πεποιθήσεις και τις αξίες της ζωής. Οι ήρωες πρέπει να είναι σωστά πρότυπα για τους μικρούς αναγνώστες. Οι γονείς περιμένουν πως τα παιδιά τους δε θα σπαταλήσουν απλώς το χρόνο τους διαβάζοντας ένα παραμύθι, αλλά ταυτόχρονα θα λάβουν ουσιαστικά μηνύματα, χρήσιμα για τη ζωή τους. Τα παιδιά από την άλλη θέλουν να περάσουν καλά μέσα από μια ιστορία. Άρα πρέπει να υπάρξει ο συνδυασμός χαράς και γνώσης. Αυτό δε είναι πάντα εύκολο. Οι παιδικές ψυχές λαμβάνουν τις πληροφορίες που τους δίνουμε, γι’ αυτό οφείλουμε να είμαστε προσεκτικοί όλοι όσοι γράφουμε παραμύθια.
3. Τι ιδιαιτερότητες έχουν τα παιδιά ως αναγνώστες; Είναι πιο δύσκολο να τους τραβήξει κανείς την προσοχή;
Φυσικά. Τα παιδιά είναι οι πιο αντικειμενικοί κριτές. Δεν είναι εύκολο να τους κεντρίσει μια ιστορία το ενδιαφέρον.
Πρέπει μέσα της να κρύβει περιπέτεια, συναίσθημα και αλήθεια. Να μπορέσουν να ταυτιστούν με κάποιον από τους ήρωες ή να έρθει στο νου τους κάποιος φίλος ή συγγενής. Αν δεν τους αρέσει κάτι δεν έχουν το αίσθημα της ντροπής ώστε να μην το πουν. Ούτε θα σκεφτούν πως πρέπει να ολοκληρώσουν την ιστορία για να μη φέρουν σε δύσκολη θέση το συγγραφέα. Τα παιδιά είναι αγνές ψυχές, που έχουν ως βασική τους αρχή την αλήθεια τόσο απέναντι στους άλλους, όσο και στον εαυτό τους. Μια αλήθεια που αν την κρατούσαν όλοι όταν μεγάλωναν ο κόσμος θα ήταν πολύ καλύτερος.
4. Υπάρχει κάποια ιστορία πίσω από το παραμύθι << Το Μαγικό Φτερό>>; Ποια ήταν η πηγή της έμπνευσης σας;
Διδάσκω σε παιδιά μέσης εκπαίδευσης και καθημερινά έρχομαι σε επαφή με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι έφηβοι. Κάποια από αυτά είναι ο σχολικός εκφοβισμός και οι σχέσεις που αναπτύσσουν οι νέοι. Πάντα προσπαθούσα να βοηθήσω τα παιδιά να δώσουν λύση στο πρόβλημα που αντιμετώπιζαν, είτε μιλώντας με το θύτη είτε το θύμα. Όταν όμως γεννήθηκε ο γιος μου σκέφτηκα πόσο δύσκολο θα ήταν να γυρίσει μια μέρα στο σπίτι το δικό μου το παιδί πληγωμένο από κάποιος συμμαθητές του ή σε ένα ακόμη πιο δύσκολο σενάριο να είναι το παιδί μου αυτό που θα πληγώσει κάποιο άλλο. Έτσι σκέφτηκα να γράψω την ιστορία της Τίμπης, που είναι ένα σπουργίτι με ιδιαιτερότητα. Δεν είναι ευτυχισμένη, επειδή την κοροϊδεύουν όλοι και δεν έχει φίλους. Όμως η δύναμη της φιλίας και της αγάπης είναι αυτή που κερδίζει στο τέλος! Η ιστορία γεννήθηκε για να διδάξει πρώτα τον γιο μου. Από μικρή ηλικία πρέπει τα παιδιά να μάθουν να σέβονται τους άλλους, αλλά και τον εαυτό τους. Τα παραμύθια είναι ένας πολύ καλός σύμμαχός μας σε αυτό.
5. Οι ήρωες του παραμυθιού είχαν προδιαγεγραμμένη πορεία την οποία γνωρίζατε εξ’ αρχής και ακολουθήσατε ως την τελευταία σελίδα ή «αυτονομήθηκαν» κατά τη διάρκεια της συγγραφής του παραμυθιού;
Το μόνο που είχα στο μυαλό μου από την αρχή ήταν πως η Τίμπη είχε ένα φτερό μικρότερο από το άλλο, γεγονός που της στερούσε τη δυνατότητα να πετάξει. Οι συμμαθητές της που ήταν όλοι πουλιά δε θα την ήθελαν, επειδή θα διέφερε από αυτούς. Όλα τα υπόλοιπα μου βγήκαν αβίαστα. Σα να ζούσα μαζί με την μικρή Τίμπη κι ως μια καλή νεράιδα καθοδηγούσα τη ζωή της.
6. Πως φανταστήκατε τα ονόματα Τίμπη και Κόνι;
Η αλήθεια είναι πως το όνομα Τίμπη δεν το είχα ακούσει στο παρελθόν. Σκέφτηκα πως θα ήθελα να είναι μικρό και ξεχωριστό. Να μπορούμε να ονομάσουμε τόσο ένα αρσενικό όσο κι ένα θηλυκό σπουργίτι, επειδή ο σχολικός εκφοβισμός δεν έχει φύλο. Η Κόνυ πήρε το όνομα της στην προσπάθεια μου να κάνει ομοιοκαταληξία με το αηδόνι, καθώς είναι ένα έξυπνο, γλυκό κι ευαίσθητο αηδονάκι.
7. Ποια μηνύματα θέλετε να περάσετε με το << Το Μαγικό Φτερό>>;
Θέλω ο σχολικός εκφοβισμός να πάψει να υπάρχει. Το σχολείο οφείλει να είναι ο χώρος στον οποίο τα παιδιά θα χαίρονται να πηγαίνουν για να λαμβάνουν νέες γνώσεις και να συναντούν τους συμμαθητές τους. Να μη ντρέπονται για κάποιο χαρακτηριστικό του σώματός τους ούτε να κοροϊδεύουν κάποιο συμμαθητής τους, επειδή έχει κάτι ξεχωριστό. Άλλωστε όλοι είμαστε μοναδικοί κι αυτό πρέπει να το διδάξουμε στα παιδιά μας! Όλοι μπορούμε να πετύχουμε τα όνειρά μας αρκεί να το πιστέψουμε. Στη ζωή αυτό που μέτρα είναι η Αγάπη. Αγάπη προς τον εαυτό μας και τους άλλους! Η Φιλιά είναι πολύ δυνατή. Αξίζει να επενδύσουμε σε αυτή. Η βία μόνο θλίψη και πόνο μπορεί να φέρει. Γεννηθήκαμε να αγαπάμε και να προσφέρουμε. Μόνο όταν συμβαίνει αυτό είμαστε πλήρεις!
8. Η Τίμπη πέφτει θύμα σχολικού εκφοβισμού (bulling) από τους συμμαθητές της λόγω της διαφορετικότητας της. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι ένα φαινόμενο που παρατηρείται όλο και συχνότερα στις σχολικές τάξεις. Με ποιους τρόπους μπορούν να θωρακίσουν οι γονείς τα παιδιά τους απέναντι στο bulling ;
Οι γονείς πρέπει να βρίσκονται κοντά στα παιδιά τους. Να συζητούν καθημερινά μαζί τους για όλα όσα συμβαίνουν στο χώρο του σχολείου. Πρέπει να ενισχύσουν την προσωπικότητα των παιδιών. Να πλάσουν δυνατούς χαρακτήρες που δε θα δέχονται να τους μειώνουν οι άλλοι. Ακόμη κι αν έχουν μια ιδιαιτερότητα να αγαπήσουν τον εαυτό τους γιατί αυτό είναι που τα κάνει μοναδικά. Να θυμούνται όλοι οι γονείς πως η πρόληψη είναι καλύτερη από την αντιμετώπιση. Γι’ αυτό με κάθε ευκαιρία να μιλούν με τα παιδιά είτε μέσα από παραμύθια είτε μέσα από καθημερινές αληθινές ιστορίες.
9. Σε ποιον από τους ήρωες του παραμυθιού βλέπουμε στοιχεία του εαυτού και της προσωπικότητας σας;
Η αλήθεια είναι πως στοιχεία του χαρακτήρα μου υπάρχουν τόσο στην Τίμπη όσο και στην Κόνυ. Με την Τίμπη αυτό που με ταυτίζει είναι η έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό μου. Για πολλά χρόνια δεν πίστευα στις δυνατότητές μου με αποτέλεσμα να μην προσπαθώ να ακολουθήσω κάποια όνειρά μου ή καλύτερα τα έβαζα στο περιθώριο. Όμως στη ζωή μου ήρθαν άνθρωποι που πίστεψαν σε μένα και με βοήθησαν να αποβάλω τις αρνητικές σκέψεις. Ευτυχώς όμως δε βίωσα ποτέ το σχολικό εκφοβισμό και είχα φίλους που με αγαπούσαν πολύ σε αντίθεση με την Τίμπη. Από την άλλη το κοινό μου με την Κόνυ είναι η πίστη στη δύναμη της Αγάπης και της Φιλίας. Η θέληση να βοηθάω τους άλλους να ακολουθήσουν τα όνειρά τους. Τέλος να τους βοηθήσω να επιλύσουν τα προβλήματα που συναντούν στη ζωή τους.
10. Είχατε την ευκαιρία να παρουσιάσετε το << Το Μαγικό Φτερό>> σε αρκετά σχολεία και ΚΔΑΠ ΜΕΑ. Υπήρξε κάτι που σας έκανε εντύπωση από τα σχόλια των παιδιών για το παραμύθι σας;
Έχω κάνει πολλές παρουσιάσεις και κάθε μια μου έχει μείνει χαραγμένη για το δικό της λόγο. Σε πολλές περιπτώσεις τα παιδιά μπροστά στην τάξη αναφέρουν ένα περιστατικό που σημειώθηκε στο σχολείο τους και οι εκπαιδευτικοί το αγνοούσαν, επειδή τα παιδιά το κράτησαν μυστικό. Αυτό όμως βοηθάει στο να ξεκινήσει μια συζήτηση και στο τέλος τα παιδιά να γίνουν φίλοι. Μου κάνει εντύπωση πάντα που με ρωτάνε πού βρίσκεται ο μπαμπάς της Τίμπης, επειδή αναφέρω πως μεγαλώνει μόνη με τη μαμά και τις αδερφές της. Τα παιδιά από ένα σχολείο παρατηρώντας μια εικόνα, στην οποία υπήρχε ένα κάδρο με ένα πουλάκι, μου είπαν πως τον εντόπισαν σε μια φωτογραφία «τον συγχωρεμένο» ενώ δεν αναφέρω πουθενά πως έχει πεθάνει. Τα παιδιά σκέφτονται πράγματα τα οποία δεν είχαν περάσει πότε από το νου μου.
11. Όταν ήσασταν παιδί ποιο είναι το δικό σας αγαπημένο παραμύθι και γιατί;
Μου άρεσε πολύ ένα παραμύθι που μου είχαν κάνει δώρο και είχε ιστορίες από την αρχαία μυθολογία. Για τους Θεούς του Ολύμπου, τον Αχιλλέα, τον Ηρακλή κι άλλα πρόσωπα. Ένιωθα πως με ταξίδευε σε μια άλλη εποχή. Ίσως να ήταν κι αυτό η αιτία που αγάπησα τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και ήθελα να σπουδάσω κάτι που να είχε σχέση με αυτόν.
12. Η εικονογράφηση του παραμυθιού είναι ιδιαίτερη και πραγματικά ελκυστική. Συμβάλλει κατά τη γνώμη σας η εικονογράφηση ενός παραμυθιού στην ανάγνωση του;
Η εικονογράφηση είναι εξίσου σημαντική με το κείμενο. Μια ωραία εικονογράφηση κεντρίζει το ενδιαφέρον του παιδιού. Μια εικόνα άλλωστε είναι χίλιες λέξεις. Έδωσα μεγάλη βάση σε αυτό. Ήθελα τα όσα αναφέρω στο κείμενο να φαίνονται στην εικόνα. Να μη χρειάζεται ένα παιδί να διαβάσει το κείμενο και μόνο με την εικόνα να καταλάβει. Επίσης σημαντικά είναι τα έντονα χρώματα. Πάντα αρέσουν στα παιδιά. Μου τονίζουν πολλές μητέρες πως τα παιδιά τους από μηνών κάθονται και παρατηρούν τις εικόνες. Αυτό με κάνει πολύ χαρούμενη! Η εικονογράφος, η Amy Louise Gibbinsέκανε εξαιρετική δουλειά!
13. Με ποιους τρόπους μπορούν οι γονείς να εμφυσήσουν στα παιδιά τους την αγάπη για τα βιβλία και με ποια κριτήρια πρέπει να τα επιλέγουν;
Οι γονείς αποτελούν πρότυπο για τα παιδιά τους. Πρώτα πρέπει να αγαπήσουν οι ίδιοι το βιβλίο. Δεν μπορούν να απαιτούν από τα παιδιά να διαβάζουν βιβλία όταν οι ίδιοι δεν τα προτιμούν. Τα παιδιά μιμούνται συμπεριφορές. Σημαντικό είναι από τη βρεφική ηλικία να διαβάζουν παραμύθια παρέα. Να παρατηρούν τις εικόνες. Να συζητούν τα μηνύματα που προβάλλονται μέσα από κάθε παραμύθι. Παράλληλα να δημιουργήσουν στο παιδικό δωμάτιο μια βιβλιοθήκη στο ύψος του παιδιού. Αυτό βοηθάει τα παιδιά να διαλέγουν μόνα τα βιβλία και να τα ξεφυλλίζουν. Να μη φοβόμαστε αν θα φθαρούν. Το βιβλίο πρέπει να το νιώθουμε, να το αγγίζουμε, να μυρίζουμε τις σελίδες του. Να μην ξεχνάμε πως σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να πιέζουμε τα παιδιά να διαβάσουν. Όταν θέλουν κι όσο θέλουν. Άλλωστε η ανάγνωση βιβλίου πρέπει να γίνεται με χαρά για να μείνει στο παιδί ως μια καλή διαδικασία την οποία θα υιοθετήσει και στη μετέπειτα ζωή του. Όχι ως καταναγκαστική.
Τα κριτήρια επιλογής είναι υποκειμενικά. Υπάρχουν βιβλία που γνώρισαν μεγάλη απήχηση και σε μένα προσωπικά δεν άρεσαν. Εγώ αυτό το σκέφτομαι πάντα. Τα παιδιά έχουν ξεχωριστή προσωπικότητα. Σίγουρα θα τους αρέσει κάποια θεματολογία. Με βάση αυτό πρέπει να γίνεται η επιλογή. Όχι να τα καταπιέζουμε να διαβάζουν βιβλία, επειδή γνωρίζουν μεγάλη απήχηση. Δεν υπάρχουν καλά και άσχημα βιβλία, αυτό πρέπει να κατανοήσουμε. Από όλα μπορούμε να κερδίσουμε κάτι. Οπότε όσο είναι μικρό το παιδί να αναζητάμε βιβλία με βαθύτερα νοήματα ώστε να του μεταφέρουμε τις αξίες τις ζωής ενώ όταν μεγαλώσει και γνωρίζει το είδος που του αρέσει να το βοηθήσουμε να επιλέξει με βάση αυτό.
14. Θα υπάρξει συνέχεια στη συγγραφή. Έχετε ήδη το επόμενο παραμύθι στο μυαλό σας;
Στο μυαλό μου έχω πολλές ιστορίες που πιστεύω θα αρέσουν στους μικρούς αναγνώστες. Αγάπησα όμως τόσο εγώ όσο και τα παιδιά την Τίμπη, γι’ αυτό σκέφτομαι να συνεχίσω την ιστορία της.
Φωτογραφίες:
